clean.lwebromulseli.ml Open in urlscan Pro
2606:4700:3037::ac43:8317  Public Scan

Form analysis
1 forms found in the DOM

POST /

<form role="search" method="post" class="search-form" action="/">
  <input type="search" class="search-field" placeholder="Search …" value="" name="s">
  <button type="submit" class="search-submit">Search</button>
</form>

Text Content

ΚΟΝΤΙΝΉ ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΑ ΠΡΟΦΊΛ ΧΡΟΝΟΛΌΓΗΣΗΣ ΚΑΤΕΡΊΝΗ ΕΛΛΆΔΑ

/ και τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα. χρονολογήσεις
±, ± και ± και το Ένθετη φωτογραφία: λεπτομέρεια συγκέντρωσης οστών στο Άνω
Οστεοπαγές σημαντικότερο όμως είναι ότι ο οικισμός βρίσκεται σε κοντινή απόσταση
με τον άνω ρου του.


ΚΟΝΤΙΝΉ ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΑ ΠΡΟΦΊΛ ΧΡΟΝΟΛΌΓΗΣΗΣ ΚΑΤΕΡΊΝΗ ΕΛΛΆΔΑ

Contents:
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Σπήλαιο Θεόπετρας στη Θεσσαλία: Μια προϊστορία χρόνων (Μέρος 2ο)
Welcome to Scribd!



ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ

Η Δρ Ευγενία Αδάμ ανέλαβε τη μελέτη της λιθοτεχνίας της αραιοκατοικημένης στο
σπήλαιο Ανώτερης Παλαιολιθικής και της πρωτόγνωρης για τη Θεσσαλία Μεσολιθικής,
με όποια προβλήματα αυτοί οι παράγοντες μπορεί να σημαίνουν, ενώ η Κ.
Σκουρτοπούλου μελέτησε τη νεολιθική αντίστοιχη λιθοτεχνία των αποκρουσμένων
εργαλείων, η οποία συμπληρώθηκε με τη μελέτη της άλλης κατηγορίας λίθινων
εργαλείων, των πελεκημένων και των μυλόλιθων από τη Δρα Αλεξάνδρα Χριστοπούλου
και τη Μαρία Χάδου.

Τα οστέινα εργαλεία αποτέλεσαν αντικείμενο μελέτης της Δρος Γεωργίας Στρατούλη.
Η Δρ Στέλλα Κατσαρού και η Αγγελική Καζνέση ανέλαβαν την πολύ δύσκολη λόγω
αναμοχλεύσεων μελέτη της κεραμικής, της μονόχρωμης που αποτελεί και το
μεγαλύτερο ποσοστό η πρώτη και της διακοσμημένης η δεύτερη, ενώ οι Δρ Αρετή
Πεντεδέκα και Δρ Αναστασία Δημουλά αναζήτησαν τις πηγές προέλευσης των πηλών της
κεραμικής, από τη μελέτη των οποίων προκύπτουν πηλοί ντόπιοι και άλλοι
εισηγμένοι.

Στην ίδια ομάδα της μελέτης της κεραμικής ο Δρ Ορέστης Δεκαβάλλας μελέτησε τα
οργανικά κατάλοιπα στο εσωτερικό των αγγείων. Σε όλους είμαι βαθιά ευγνώμων. Οι
ανασκαφές στο σπήλαιο υποστηρίχτηκαν όλα τα χρόνια από όλο το προσωπικό της
Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας ΕΠΣ. Η προϊσταμένη της τότε
Ευαγγελία Δεϊλάκη ήταν η πρώτη που υποστήριξε τη σχεδόν παράτολμη απόφασή μου να
ξεκινήσω μια τόσο μεγάλη ανασκαφή.

Της είμαι ευγνώμων και ας μην το ακούει πια. Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η συμβολή
του τοπογράφου μηχανικού Θόδωρου Χατζηθεοδώρου που ήταν από την αρχή μαζί μας,
στην πρώτη αυτοψία, στη μέτρηση και σχεδιαστική αποτύπωση της κάτοψης του
σπηλαίου και στην εγκατάσταση του καννάβου με τη συνδρομή της επίσης τοπογράφου
Μαρίας Δρίβα, και πάντα παρόντες κάθε χρονιά σε ό,τι τους χρειαζόμασταν.

Οι γεωλόγοι Δρ Ευάγγελος Καμπούρογλου και Δρ Βασίλης Γιαννόπουλος επίσης
καταπιάστηκαν με τη Θεόπετρα, κατά το ξεκίνημα κυρίως της ανασκαφής, λύνοντάς
μου τις πρώτες γεωλογικές απορίες. Οι συντηρητές Πάνος Πολυδωρόπουλος και Γιώτα
Γκιώνη, οι οποίοι συνέβαλαν και στο έργο της ανάδειξης του σπηλαίου και της
έκθεσης στο μουσείο, οι σχεδιαστές και γραφίστες Δήμητρα Μπακογιαννάκη, Μαρία
Δεϊλάκη και Αναστασία Τζάλλα και όλο το προσωπικό εν γένει της Εφορείας
λογιστές, διοικητικό, εργατοτεχνικό , όλοι ανάλωσαν, με τη μία ή την άλλη
ιδιότητα, μέρος του χρόνου τους για τη Θεόπετρα.

Σε όλους είμαι ευγνώμων. Τέλος, με πολλούς συναδέλφους και εκτός Εφορείας,
Έλληνες και ξένους, μοιραστήκαμε προβληματισμούς και απόψεις στη μακρόχρονη
πορεία των ανασκαφών, που βοήθησαν να πάει η έρευνα παραπέρα. Τέλος, θα ήταν
παράλειψη να μην ευχαριστήσω για τη συμβολή τους στο έργο της Θεόπετρας, πρώτα
το Υπουργείο Πολιτισμού για την οικονομική συνδρομή του στις ανασκαφές όλα τα
χρόνια, αλλά και τη Νομαρχία Τρικάλων και το Ινστιτούτο Αιγαιακής Προϊστορίας
INSTAP που χρηματοδότησαν τις ανασκαφές, ενώ το τελευταίο χρηματοδοτεί ακόμη τις
μελέτες και την προετοιμασία της τελικής έκδοσης.

Σ- Πρόεδρος Δρ. Νημάς Τρικάλων  αφιέρωσε ένα από τα ετήσια συνέδριά του στις
ανασκαφές της Θεόπετρας και η Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων
της Κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου μας διευθύντρια Δρ Λ. Παρλαμά
χρηματοδότησε την έκδοση των Πρακτικών αυτού του συνεδρίου.

Χωρίς τη συμβολή όλων τους δεν θα τα είχαμε καταφέρει. Δες όλες τις φωτογραφίες.
Απεμπόλησε την παλαιότερη αποδοχή για την παραγωγή του επωνύμου Ζιάκας από το
όνομα Γεώργιος δίνοντας πίστη σε παλαιό ερευνητή της Ακαδημίας Αθηνών, ο οποίος
έβρισκε τη λέξη διάκονος στα νησιά ως τζιάκος, ντζιάκος κλπ, οπότε Ζιάκας
σήμαινε διάκονος. Στα Γρεβενά όμως ο διάκονος καλείται σήμερα «δγιάκους» κι όχι
ζιάκας.

Αν επαφιόταν με εκδόσεις της Ακαδημίας Αθηνών ή απλώς εμπιστευόταν τις
ετυμολογήσεις ερευνητών της δεν έχει διευκρινιστεί. Πάντως σε όλες τις πηγές, π.
Στο νέο αυτό πόνημα απέρριψε σιωπηρά τη συμμετοχή των Ζιακαίων στα γεγονότα της
Πελοποννήσου όπως και την υπηρεσία του Γιαννούλα Ζιάκα στο γαλλικό στρατό. Αλλά
αποδέχτηκε ότι ο τελευταίος είχε πολεμήσει στην επανάσταση της Νάουσας το ,
παραπέμποντας στον Ρώσο δημοσιογράφο Ιωάννη Πετρώφ, ερευνητή της ελληνικής
ιστορίας από το και μετά.

Ανοίγοντας όμως τον Πετρώφ διαπιστώνεται ότι όχι μόνον δεν παραθέτει τις πηγές
του, αλλά γράφει ότι ο «Θεόδωρος Ζιάκας», κι όχι ο Γιαννούλας, συμμετείχε στην
επανάσταση της Νάουσας το «»! Απέφυγε βέβαια ο Παπαϊωάννου να σχολιάσει την
ανακολουθία, αλλά δεν παρέλειψε να αποκρούσει ως «απίθανη και απαράδεκτη» την
άποψη ότι ο Ζιάκας ήταν για ένα διάστημα «κοινός ληστής». Παράλληλα δικαιολόγησε
τις λεηλασίες των συναδέλφων του Ζιάκα στα Γρεβενά του ως «κάποιες υπερβολές»
ανδρών, «που ασφαλώς δεν βαρύνουν τον αρχηγό».

Τις δε επιδρομές του Ζιάκα στα χωριά της περιοχής θεώρησε ότι επρόκειτο
«ασφαλώς» για «τιμωρίες προδοτών». Για το περίφημο θέμα της εμπλοκής στη
Φυλλουριά εις βάρος των Βλάχων το ανέφερε μεν μια «λαϊκή παράδοση» της
Σαμαρίνας, κατά την οποία οι νομάδες είχαν σηκώσει τη «σημαία της επαναστάσεως»
ήδη από τη Θεσσαλία, αλλά φαίνεται ότι δεν την πίστεψε ολοσχερώς.

Αγαπώντας τα τοπωνύμια δεν δίστασε να μετατρέψει το ύψωμα «Κοτσολάτα» του
Σπηλαίου σε «Consolata», επειδή εκεί κατά την άποψή του προσήλθαν οι ξένοι
πρόξενοι για να πείσουν το Ζιάκα να αποσυρθεί. Η μόνη «αρνητική» πινελιά σε όλο
το έργο του ως προς τον ήρωα εστιάζεται στην άρνηση του Θεόδωρου Ζιάκα να
υπακούσει σε διαταγή του υποστράτηγου Χριστόδουλου Χατζηπέτρου, που μάχονταν
στην Καλαμπάκα, να κλείσει τα ορεινά περάσματα της Πίνδου, για να μην περάσουν
τουρκικές ενισχύσεις από την Ήπειρο. Όπως γράφει χαρακτηριστικά ο συγγραφέας: ο
Ζιάκας αρνήθηκε κοιτώντας «το δικό του συμφέρον».

Αποδέχτηκε με ευπιστία μη επαγγελματίες ιστοριογράφους, αλλά τα ακριβή αίτια
μόνον υποθέτει κανείς. Επόμενος ιστοριογράφος ήταν ο Κοζανίτης φιλόλογος Μανώλης
Βαλαγιάνης Παρέδωσε ότι ο πατέρας κι ο παππούς του Γιαννούλα Ζιάκα είχαν
επίτηδες διαλέξει να ονομάζονται με το ίδιο «δοξασμένο όνομα», το «Γέρο Ζιάκας».
Πόσα έργα άραγε, εκτός του σχολικού εγχειριδίου, εμπιστεύονταν όσοι δίδασκαν
Ιστορία στην Εκπαίδευση και πόσα μελετούν εξαντλητικά έως σήμερα; Ο συγγραφέας
είχε υποσημειώσει μόνο τον Κορομηλά, αυτόν μόνον είχε πράγματι δει.

Πρόεδρος στη ΧΑΝ Θεσσαλονίκης και δημοτικός σύμβουλος διέθετε μάλλον λίγο χρόνο
για βαθιά μελέτη, αλλά κατέθετε απόψεις χωρίς ουδεμία τεκμηρίωση. Είχε πιεστεί
από τους ιδιοκτήτες του εντύπου να συγγράψει ή θεωρούσε ότι η Ιστορία ήταν ένα
απρόσβλητο πεδίο ελευθερίας γνωμών κι απόψεων;. Αθηναίος καθηγητής Γυμνασίου στα
προπολεμικά Γρεβενά ο Χρήστος Ενισλείδης , συνέγραψε επαναλαμβάνοντας εν πολλοίς
τις αφηγήσεις των Ζιακαίων.

Ετυμολόγησε το Ζιάκας από το Νικόλαος, με την ένδειξη ότι ο «Νικολάκης» ήταν το
μεγαλύτερο παιδί του γερο-Ζιάκα. Συνήθως όμως οι γυναίκες της εποχής γεννούσαν
διψήφιο αριθμό παιδιών, τα περισσότερα από τα οποία πέθαιναν αβάφτιστα ή
βαφτισμένα, οπότε η διαδοχή των ονομάτων δεν ίσχυε πάντα. Δέχτηκε ότι ο
γερο-Ζιάκας έλαβε μέρος με « παλληκάρια του» στα Ορλωφικά, αριθμό που δανείστηκε
από τον Γούλα Ζιάκα, αλλά ήταν αρκετά ευφυής ή ανεξάρτητος από τα δρώμενα στη
Μακεδονία -εξ άλλου έγραφε στη δεκαετία του ώστε να μην υιοθετήσει προηγούμενες
υπερβολές όπως το πέρασμα των αρματολών των Γρεβενών στην Πελοπόννησο.

Κατέθεσε απλώς ότι οι επαναστάτες κατέλαβαν τις διαβάσεις της Πίνδου, χωρίς να
συνεχίσει περαιτέρω.

Στην αφήγησή του για το γερο-Ζιάκα ανέφερε ότι έλαβε μέρος και στο κίνημα του
Βλαχάβα, αλλά μετά «απεσύρθη εις το αρματολίκι του» χωρίς άλλες επεξηγήσεις. Για
να γεφυρώσει το χάσμα των χρόνων μεταξύ του γερο-Ζιάκα και του νεαρού υιού
Γιαννούλα έγραψε ότι ο πρώτος είχε παντρευτεί δεύτερη τουλάχιστον φορά. Την
ένταξη όμως του Γιαννούλα στη Φιλική Εταιρεία τη δέχτηκε μαεστρικά: «φαίνεται
ότι δεν ήτο ξένος προς την εθνικήν αυτήν υπόθεσιν». Ανέφερε ακόμα, χωρίς
παραπομπή, ότι οι Ζιακαίοι «εβοήθησαν» τους Τούρκους εναντίον του Αλή Πασά, ώστε
να εξιλεωθούν για τη συμμετοχή τους στη Φιλική Εταιρία.

Πότε όμως πρόλαβαν να βοηθήσουν και γιατί να εξιλεωθούν; Προσπαθώντας δε να
αποκρούσει το ληστρικό πρόσωπο του Γιαννούλα Ζιάκα, όπως διαφαινόταν σε δημοτικό
τραγούδι, ανέφερε ότι οι απαχθέντες για λύτρα ήταν «Οθωμανοί», μην προσέχοντας
ότι σε μερικούς στίχους αναφερόταν καθαρά ότι ομιλούσαν κάτοικοι των Γρεβενών
και του Μετσόβου κι όχι Τούρκοι. Τέλος αποδέχτηκε κι αυτός τα βαρέλια-βόμβες,
συμπληρώνοντας ότι κυλούσαν και «θεώρατες πέτρες».

Άγνωστος όμως είναι ακόμα ο ακριβής λόγος, εξ αιτίας του οποίου λησμόνησε
παντελώς τη μάχη της Φυλλουριάς Χασίων όσο και την ενέδρα του Καρπερού. Πιθανώς
θεώρησε ότι αν αναφερόταν στο στιγμιότυπο της ήττας των Βλάχων, θα αμαύρωνε τη
γενναιότητα των ορεινών Σαμαριναίων κι έπειτα θα φαινόταν πως στα Γρεβενά
κατοικούσαν κι αλλόφωνοι πληθυσμοί, ενώ αυτός είχε ισχυριστεί στον πρόλογο του
έργου του ότι «ανέκαθεν εις τα Γρεβενά και την περιοχή των κατοικούσαν
Έλληνες-Μακεδόνες, την Ελληνικήν ομιλούντες».

Οι ιστοριογράφοι της  Μακεδονικής Ζωής. Την εορτή της εκατονταετηρίδας του
θεώρησαν κατάλληλη για να φανούν δύο Κοζανίτες, εκ των οποίων ο ένας, ο
Δημήτριος Γκαβανάς, έχει ήδη αναφερθεί. Ο άλλος ήταν ο υπάλληλος της Δημοτικής
Βιβλιοθήκης της πόλης Νικόλαος Δελιαλής , πείσμων ιστοριοδίφης χωρίς ανώτερη
μόρφωση. Κατέθεσε την πληροφορία ότι ο αποκαλούμενος «υπαρχηγός του Ζιάκα»
Μάρκος Σιακαβάρας από την Κοζάνη ήταν τότε 22 ετών.

Το νεαρόν της ηλικίας ωστόσο δεν παραξένεψε τον ίδιο, ούτε και κανέναν έκτοτε,
να αναρωτηθεί μήπως ο συγκεκριμένος «υπαρχηγός», ο οποίος δεν αναφέρεται αλλού,
ήταν πολύ νεαρός για μια τόσο δεσπόζουσα θέση. Ούτε επίσης προβληματίστηκε που
το όνομα του ιδίου «υπαρχηγού» πάλι δεν αναφέρθηκε δε πανηγυρικό έντυπο που είχε
εκδοθεί παλαιότερα στην Κοζάνη Τέρπος Στην δε εικόνα βαρέλια-οβίδες πρόσθεσε μια
μικρή παραλλαγή, αρκετά απίθανη, ότι ήταν μεν γεμάτα πέτρες, αλλά «τα άδειαζαν»
εναντίον του εχθρού.

Έκλεισε τέλος με δύο ευχές: να ασχοληθούν επιτέλους «οι λόγιοι της περιοχής» με
την άγνωστη προσφορά των Μακεδόνων στον εθνικό αγώνα και να διδάσκεται η
επανάσταση του στα σχολεία. Ήταν πολύ μπροστά. Η πρώτη ευχή του Δελιαλή
εφαρμόστηκε όχι από λογίους της περιοχής, διότι δεν υπήρχαν κατάλληλοι, αλλά από
τον Βολιώτη καθηγητή της Ιστορίας στο ΑΠΘ Απόστολο Βακαλόπουλο, 60χρονο και
πολυγραφότατο.

Με πηγές τις εγκυκλοπαίδειες και τα έργα του Παπαϊωάννου αποδέχτηκε πως ο «γερο
Ζιάκας» έλαβε μέρος στα Ορλωφικά του , αλλά με επιφύλαξη ότι «ο Ζιάκας» έδρασε
και στο κίνημα του Βλαχάβα το Γράφοντας κατά την περίοδο της δικτατορίας των
συνταγματαρχών, που ευνοούσε τον ηρωισμό, αλλά κι αργότερα είχε σταθεί εύπιστος
στις πηγές, εκτός από τις φωνές των αυτοπτών μαρτύρων. Επένδυσε παράλληλα με το
κύρος της θέσης αρκετά από όσα οι προηγούμενοι ερασιτέχνες ιστορικοί είχαν
φανταστεί ή επιθυμήσει ως αληθινά.

Την διάσταση των χρόνων γεφύρωσε με τέχνη, φροντίζοντας να μη διακρίνεται αν ο
«γέρο Ζιάκας» του ήταν το ίδιο πρόσωπο με το «Ζιάκα» του Με εκφράσεις όπως
«φαινόταν», «εργάστηκε» «μεμονωμένα» αποδέχτηκε ως Φιλικό τον Γιαννούλα και
μαζική την συμμετοχή των Μακεδόνων αρματολών στον αγώνα του Απέφυγε να θίξει την
ήττα των νομάδων στη Φυλλουριά Βακαλόπουλος , μιμούμενος ίσως τον Ενισλείδη,
επειδή θα δημιουργούνταν ρωγμές αστάθειας στο θεωρούμενο ευσταθές οικοδόμημα του
ηρωισμού όλων των ορεσίβιων Ελλήνων. Τις απόψεις του καθηγητή ακολούθησαν
εκπαιδευτικοί της Δυτικής Μακεδονίας, δάσκαλοι επί το πλείστον, που
αρθρογράφησαν επί μία τουλάχιστον εικοσαετία στα περιοδικά της Θεσσαλονίκης 
Μακεδονική Ζωή  και  Βοϊακή Ζωή.

Οι πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές των δεκαετιών διόλου δεν επηρέασαν τις
απόψεις τους καθώς προχωρούσαν ακάθεκτοι. Υιοθέτησαν πλήρως ό,τι θετικό είχε
γραφεί για το Ζιάκα και ορισμένοι προσέφεραν στην ιστοριογραφία δίνοντας με
μεγαλόπνοη έπαρση διαφωτιστικές λεπτομέρειες, όχι πάντα πραγματικές. Πρώτος ο
Δρ. Θεολογίας Αθανάσιος Γιομπλάκης από την Εράτυρα επιθυμώντας να αιτιολογήσει
την επιστολή των Χασιωτών στους Τούρκους το όπου αναφερόταν ότι θα φόνευαν τους
άνδρες του επαναστάτη Βλαχάβα όταν τους έβλεπαν, απευθύνθηκε στον Άγγλο πρόξενο
λέγοντας ότι «δεν εγνώριζε το πνεύμα των ανθρώπων» που ανέμεναν τους Έλληνες «ως
ελευθερωτάς και συνεπαναστάτας».

Προφανώς δεν είχε αναγνώσει σωστά την πηγή, γιατί ο πρόξενος είχε γράψει με
τέχνη «ελπίζεται ότι θα ηττηθεί υπό των Χριστιανών…» ο Βλαχάβας, χωρίς να
αναφέρει ποιοι έλπιζαν και ούτε γνώριζε πραγματικά το χαρακτήρα του λαού. Δεν
πίστεψε πάντως ολοσχερώς ότι οι Βλάχοι νομάδες είχαν επαναστατήσει κατά των
Τούρκων, αφού χρησιμοποίησε την έκφραση «λέγεται». Αποσιώπησε ότι οι Τούρκοι
σκότωσαν ένα μέρος των κι έγραψε μόνο ότι τους «έδειραν», ίσως επειδή, όπως
έπρατταν πολλοί, η αναφορά στην ήττα αφαιρούσε τη γενναιότητα που υποτίθεται ότι
διέθεταν ακέραια οι ορεινοί. Ως υπαρχηγό του Ζιάκα ανέφερε, λανθασμένα, τον
«Μήτρο» Σιακαβάρα κι επανέλαβε σχεδόν αυτολεξεί το περιστατικό με τα
βαρέλια-οβίδες.

Ο Γιομπλάκης παρέθεσε μερικές πηγές στο κείμενό του, αλλά φαίνεται ότι
εμπιστεύτηκε μόνον δύο από αυτές, τον Ιωάννη Τόζη και τον Μιλτιάδη Παπαϊωάννου.
Το νέο στοιχείο που προσέθεσε ήταν ο, αμάρτυρος, ισχυρισμός ότι οι Τούρκοι
ιππείς είχαν δείρει απλώς τους νομάδες. Δύο χρόνια μετά τη σκυτάλη του Ζιάκα
έλαβε ο δάσκαλος Δημήτριος Μακρής από την Φούρκα Κόνιτσας.

Θεώρησε ότι η «κλήσις» του Ζιάκα για στρατολόγηση βρήκε «πλήρη ανταπόκρισιν»
στην πόλη της Κοζάνης και τις επαρχίες Βοΐου και Σερβίων.


ΣΠΉΛΑΙΟ ΘΕΌΠΕΤΡΑΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΊΑ: ΜΙΑ ΠΡΟΪΣΤΟΡΊΑ ΧΡΌΝΩΝ (ΜΈΡΟΣ 2Ο)

Την τελευταία περιοχή επισκέφτηκε ο ίδιος ο Ζιάκας, ισχυρίστηκε ο δάσκαλος
αντλώντας από «επίμονες» προφορικές παραδόσεις, χωρίς να παραθέτει όμως ονόματα
πληροφορητών. Αλλά αφού οι γνωστοί εθελοντές από την πόλη της Κοζάνης ήταν μόνον
έξι κι από τα Σέρβια δεν μνημονεύεται κανείς, πώς αποδεικνύεται η πλήρης
ανταπόκριση; [15]  Στο υπόλοιπο κείμενό του πληροφορεί ότι οι Τούρκοι είχαν
κάψει και τα κελιά του μοναστηριού της Παναγίας Ζιδανίου, που είχε τότε δέκα
μοναχούς.

Το άρθρο του κοσμούν φωτογραφίες, εκ των οποίων μία είναι εξαιρετικά
ενδιαφέρουσα, αφού δείχνει έφηβους προσκόπους να κάθονται στη θέση
Τσιουτσιουλιάνους Σπηλαίου την πρωτομαγιά του κατά τη διάρκεια αναπαράστασης της
πολιορκίας του Σπηλαίου το , αναπαράσταση  που είχαν σοφιστεί τα στρατιωτικά
στελέχη του καθεστώτος των συνταγματαρχών ντύνοντας και τσολιάδες ορισμένους
φαντάρους. Ο ομοχώριος του Γιομπλάκη δάσκαλος Γρηγόριος Βέλκος έγραψε σε
δημοτική γλώσσα, ενώ οι προηγούμενοι χρησιμοποιούσαν την καθαρεύουσα.

Θεώρησε ότι οι Βλάχοι, που επαναστάτησαν το ήδη από τη Θεσσαλία, ήταν καλά
εξοπλισμένοι. Στον οικισμό Τσιούκα Δεσκάτης ο αρχιτσέλιγκας τούς διάβασε μήνυμα
του «Όθωνα και του πρωθυπουργού» και ξεδιπλώθηκε η σημαία της επανάστασης. Στη
θέση «Κακιά Σκάλα» οι ένοπλοι Βλάχοι, άτομα, απέκρουσαν νικηφόρα την ενέδρα του
τουρκικού ιππικού, έχοντας μερικούς τραυματίες, ενώ οι Τούρκοι πολλά θύματα, τα
οποία αύξησε ο Ζιάκας με την ενέδρα του στο Καρπερό.

Όμως Με το ίδιο θέμα καταπιάστηκε εννέα χρόνια αργότερα και ο Σαμαριναίος
δάσκαλος Μιλτιάδης Παπαθανασίου Οι «φοβεροί βλαχόφωνοι πολεμιστές», επαναστάτες
ήδη από τη Θεσσαλία, απέκρουσαν επιτυχώς την επίθεση των Τουρκο-Αλβανών στη θέση
«Κουμάτι» της Φυλλουριάς, αφού μάχονταν και τα γυναικόπαιδα με τις «φούρκες και
τα τσαντηρόξυλα». Το βράδυ ειδοποιήθηκε ο Ζιάκας, που στρατολογούσε στο χωριό
Ελάτη, κι ερχόμενος με τα «φτεροπόδαρα παλληκάρια» σε συνεργασία με τους νομάδες
τσάκισαν τον εχθρό.

Όσοι Τούρκοι πρόλαβαν να κλειστούν στο σχολείο και την εκκλησία του Καρπερού
γλίτωσαν μόνο επειδή οι αρχηγοί τους προσέφεραν λύτρα στους Έλληνες «ένα πουγγί
γεμάτο λίρες και γρόσια για κάθε Τούρκο αρχηγό». Έπειτα, θάβοντας του νεκρούς
των, μερικοί νομάδες ανέβηκαν στα ορεινά βοσκοτόπια ενώ άλλοι σκορπίστηκαν στα
περίγυρα μέρη.

Επανέλαβε κι αυτός τη σκηνή με τα βαρέλια-οβίδες συμπληρώνοντας ότι εκτός από
πέτρες είχαν μέσα και «κοτρώνια» και τελείωσε με την προτροπή να κτιστεί ένα
μνημείο, «ένας τύμβος» στη Φυλλουριά. Τις πληροφορίες οι ειρημένοι δάσκαλοι
έλαβαν από την προφορική παράδοση, ο μεν Βέλκος από γιους ή εγγονούς αυτοπτών
μαρτύρων κι επειδή ήταν «εντελώς όμοιες» συμπέρανε «ότι η παράδοσι διέσωσε τα
γεγονότα, όπως έγιναν».


WELCOME TO SCRIBD!

Ο δε Παπαθανασίου άντλησε από παιδικά ακούσματα: δικά του από την αυτόπτισσα
γιαγιά του κι ενός ηλικιωμένου, ο οποίος θυμόταν από διηγήσεις του δρώντος
πατρός του. Οι αφηγήσεις αυτές είναι μια πρώτης τάξεως πηγή, όχι τόσο για την
ακρίβεια των γεγονότων, η ύπαρξη π.

Όταν όμως ο Βέλκος, που είχε προφανώς πιστέψει ακράδαντα τους πληροφορητές του,
έδωσε το κείμενο για δημοσίευση, του έγιναν μάλλον παρατηρήσεις γι αυτό στη
μοναδική του υποσημείωση υπερασπίζεται το έργο του ισχυριζόμενος ότι τα
περισσότερα από τα αναγραφόμενα αναφέρονται σχεδόν ταυτόσημα και στο σχετικό
βιβλίο του καθηγητή της Ιστορίας Στεφάνου Παπαδοπούλου.

Αν όμως το βιβλίο αυτό ξεφύλλισε μετά την παρατήρηση ή δεν το είχε προσέξει
επισταμένως εκ των προτέρων, δεν έχει διευκρινιστεί. Η αφήγηση του Παπαθανασίου
τέμνει βαθιά τον ψυχισμό των κτηνοτρόφων, ιδιαίτερα η πληροφορία ότι οι
αποκλεισθέντες Τούρκοι ελευθερώθηκαν κατόπιν χρυσίου. Παλαιόθεν στην ύπαιθρο
κυριαρχούσε η αδιάκοπη βία, η λατρεία της κολακείας, η λεκτική παλικαριά και η
επιθυμία εύκολου πλουτισμού, φαινόμενα που διακρίνονται αδρά μέσα στο κείμενο.

Πώς οι νομάδες, φοβεροί κατά τα άλλα πολεμιστές, δέχτηκαν ανύποπτοι επίθεση και
μάλιστα ηττήθηκαν; Γιατί οι Έλληνες ελευθέρωσαν τους εχθρούς κατόπιν λήψης
λύτρων, ενώ μπορούσαν άνετα να τους φονεύσουν και μετά με την ησυχία τους να τα
λάβουν, αφού οι αρχηγοί τα είχαν ήδη επάνω τους; Για τον χρυσό ή για την πατρίδα
είχε σηκωθεί η σημαία της επανάστασης; Το ίδιο κείμενο δημοσίευσε πάντως
αυτούσιο στο βιβλίο του ο δάσκαλος Κώστας Μπίρκας από την Αβδέλλα, παραθέτοντας
και τη δική του άποψη.

Ως πολύπειρος καθοδηγητής του ΕΑΜ επί Κατοχής και άριστος γνώστης των ατάκτων,
συμπλήρωσε: «δεν έχει βέβαια εδώ σημασία αν αυτά τα περιστατικά της παράδοσης
υπήρξαν ακριβώς έτσι…», δηλώνοντας έμμεσα ότι δεν πίστευε σε καμία απολύτως από
τις ηρωικές σκηνές. Αν ο Μπίρκας αντιμετώπισε με πλάγιο τρόπο τις ηρωικές ριπές
των δύο αναφερόμενων ιστοριογράφων, ένας πρόδρομός του είχε δειχθεί άκρως
ευθύτερος και τολμηρότερος.

Ο Γεώργιος Νασίκας από τη Σμίξη, απόφοιτος τριταταξίου Γυμνασίου, σε εκδοθέν
βιβλίο του μεσούσης της δικτατορίας των συνταγματαρχών είχε γράψει ότι
«ολόκληρος μύθος επλάσθη» για τη μάχη της Φυλλουριάς, αφού εκδήλωση της
επανάστασης των νομάδων εν πορεία απείχε από την κοινή λογική. Ταυτόχρονα
πρόσθεσε ότι οι άνδρες του Ζιάκα ενέδρευαν τους Τούρκους χωρίς να γνωρίζουν ότι
θα περνούσαν τότε τα τσελιγκάτα.

Μόνο τρία από αυτά βρέθηκαν μέσα στη μάχη «με τα γνωστά της επακόλουθα», τα άλλα
συνέχισαν προς τα ορεινά, ενώ ένα κατευθύνθηκε μέσω Ελάτης προς το Βέρμιο και
δεν ξαναγύρισε ποτέ στη Σμίξη. Δυστυχώς ο συγγραφέας δεν παρέθεσε λεπτομερέστερα
στοιχεία, τα οποία είχε προφανώς ακούσει από αυτόπτες, αλλά επεξεργάστηκε με την
κοφτερή του λογική πριν τα τοποθετήσει στα συρτάρια της μνήμης του.

Ασυναγώνιστος σε λεβεντιά, με αετίσιο μάτι και σκέψη γοργόφτερη σαν γερακιού
δεχότανε το σεβασμό των αρματωμένων, που οργώνανε τα βουνά και ζούσανε ψηλά στα
καταράχια, με το σπαθί στο χέρι και με τη λάμψη της λευτεριάς στα μάτια. Το
κείμενο διατρέχουν ιδίας λογής στομφώδη επίθετα και παρομοιώσεις.

Ύφος συγγενές με αυτό που χρησιμοποιούν ενίοτε ακόμη και σήμερα ορισμένοι
εκπαιδευτικοί.


Search

για να φτιάχνει το προφίλ του κατόχου του σε κάθε στιγμή. Αν σε αφθονία στη Β.
Ελλάδα. Παρουσιάζονται φωτογραφία Τέλη του '55 ο πατέρας μου μετοίκησε στην
Κατερίνη. Άκο πληροφορίες ίσως βρίσκονται σε κοντινά του πρόσωπα. Είναι οι
Χρονολογήσεις των Επιστημόνων Σωστές ως προς τα.